این هفته، شرکت Roche (Roche) به‌روزرسانی‌ای درباره درمان کاهش‌دهنده سطح پروتئین هانتینگتین به نام «تومینرسن» (tominersen) ارائه داد؛ این دارو در حال حاضر در کارآزمایی بالینی «GENERATION HD2» در حال آزمایش است. یک کمیته مستقل پایش داده‌ها (iDMC) که به طور منظم تمام داده‌های این کارآزمایی را بررسی می‌کند، اخیراً جلسه زمان‌بندی‌شده خود را برگزار کرده و توصیه‌هایی برای تغییر طراحی این مطالعه ارائه داده است.

برای اینکه مستقیم برویم سر اصل مطلب و خیال همه را راحت کنیم: مطالعه همچنان ادامه دارد و هیچ نگرانی عمده‌ای از نظر ایمنی وجود ندارد. به‌نظر می‌رسد که تومینرسن هنوز هم به‌خوبی تحمل می‌شود، اما برخی تغییرات در نحوه دوزدهی دارو ایجاد شده که بهتر است جامعه آگاه باشد. بیایید دقیق‌تر بررسی کنیم.

---

مرور کوتاه – تومینرسن چیست و چگونه عمل می‌کند؟

تومینرسن دارویی آزمایشی است که توسط شرکت Roche برای درمان بیماری هانتینگتون (HD) توسعه یافته و هدف آن مقابله با ریشه بیماری است: ژن HTT. افراد مبتلا به HD نسخه‌ای از این ژن را به ارث می‌برند که دارای یک جهش در ابتدای آن است و باعث تولید نوعی پروتئین ناقص به نام HTT می‌شود. تولید این پروتئین معیوب احتمالاً به سلول‌های مغزی آسیب می‌زند و منجر به بروز تدریجی علائم بیماری می‌شود.

یکی از روش‌هایی که اکنون در کلینیک‌ها برای درمان HD در حال بررسی است، کاهش سطح HTT می‌باشد. شرکت‌های مختلف در حال آزمایش روش‌های متفاوتی برای این کار هستند، اما همه‌ی آن‌ها هدفی مشابه دارند: کاهش مقدار پروتئین HTT در مغز. ایده ساده است: اگر بتوانیم سطح این پروتئین مضر را در مغز افراد مبتلا کاهش دهیم، ممکن است بتوانیم روند پیشرفت بیماری را کند یا حتی متوقف کنیم.

تومینرسن نوعی درمان به نام «الیگونوکلئوتید آنتی‌سنس» (ASO) است. این‌ها رشته‌های کوتاه از مواد ژنتیکی مصنوعی هستند که به RNA پیام‌رسان (mRNA) متصل می‌شوند – همان دستورالعمل‌هایی که سلول‌ها برای ساخت پروتئین HTT استفاده می‌کنند. زمانی که این اتصال برقرار شود، پیام از بین می‌رود و در نتیجه سطح پروتئین HTT کاهش می‌یابد. برخلاف روش‌های ژن‌درمانی، ASOها DNA را به‌طور دائم تغییر نمی‌دهند، بنابراین اثر آن‌ها با گذر زمان از بین می‌رود. این یعنی که نیاز به تجویز مکرر وجود دارد، اما در عوض، می‌توان دوز مصرفی را بر اساس نیاز تنظیم کرد.

«تومینرسین همچنان ایمن به نظر می رسد و مطالعه ادامه دارد »

---

چطور به این نقطه با تومینرسن رسیدیم؟

برنامه تومینرسن شرکت Roche مسیری پرپیچ‌وخم را طی کرده است. مطالعات اولیه نشانه‌های امیدوارکننده‌ای نشان دادند، اما یک مطالعه فاز ۳ به نام «GENERATION HD1» در اوایل سال ۲۰۲۱ متوقف شد، چون کمیته iDMC تشخیص داد که خطرات ایمنی از مزایای بالقوه بیشتر است.

اما تحلیل‌های بعدی از داده‌های همان مطالعه – که به آن تحلیل پساوقوع یا post hoc analysis می‌گویند – نشان داد که گروه‌های خاصی از شرکت‌کنندگان، به‌ویژه افراد جوان‌تر با بیماری خفیف‌تر و تعداد تکرار CAG کمتر، ممکن است از دوزهای پایین‌تر یا با فواصل بیشتر سود ببرند.

بهترین راه برای اثبات این یافته‌ها، انجام یک مطالعه جدید بود. بنابراین، با اینکه مطالعه اول نتایج دلخواه را نداد، این کشف مهم باعث شد علاقه به مطالعه مجدد تومینرسن زنده شود و مطالعه جدیدی به نام «GENERATION HD2» آغاز شود.

---

چه چیزی در مطالعه جدید متفاوت بود؟

مطالعه GENERATION HD2 اکنون با ۳۰۱ شرکت‌کننده به پایان مرحله جذب رسیده است. در این مطالعه، همه شرکت‌کنندگان هر ۱۶ هفته برای بیش از ۱۶ ماه دوز دریافت می‌کنند. شرکت‌کنندگان به سه گروه تقریباً مساوی تقسیم شده‌اند: یکی دارونما (پلاسبو)، یکی دوز ۶۰ میلی‌گرم، و دیگری دوز ۱۰۰ میلی‌گرم از طریق تزریق کمری (spinal tap). این دوز کمتر و با فاصله بیشتر از مطالعه قبلی HD1 است که در آن شرکت‌کنندگان ۱۲۰ میلی‌گرم هر ۸ یا ۱۶ هفته دریافت می‌کردند.

«خبر مهم انیکه شرکت روش بر اساس آنالیز های iDMC شرکت روش باید دوز 60 میلیگرم تومینرسین را متوقف کند و تنها با دوز 100 میلیگرم مطالعه را ادامه دهد، چراکه فواید بالینی بیشتری در این دوز دیده شده است »

این مطالعه به‌صورت تصادفی و دوسوکور طراحی شده است – یعنی نه شرکت‌کنندگان و نه پژوهشگران نمی‌دانند که چه کسی چه دوزی یا دارونما را دریافت می‌کند. این موضوع به کاهش سوگیری در انجام مطالعه و تجزیه و تحلیل داده‌ها کمک می‌کند.

---

شرکت Roche چه چیزی در آخرین به‌روزرسانی خود اعلام کرد؟

کمیته iDMC اخیراً یک مقاله مروری از داده‌هایی که تاکنون در مطالعه فاز ۲ GENERATION HD2 به‌دست‌آمده انجام داده است. iDMC گروهی بی‌طرف است که هر ۴ تا ۶ ماه داده‌ها را بررسی می‌کند تا از ایمنی و درستی علمی کار اطمینان حاصل کند. مهم است بدانید که دانشمندان شرکت Roche هنوز این داده‌ها را ندیده‌اند؛ این بررسی کاملاً مستقل است.

خبر خوب این مرور این بود که: تومینرسن همچنان ایمن به نظر می‌رسد و مطالعه ادامه دارد. بر اساس داده‌های ایمنی و اولیه، کمیته هیچ نگرانی عمده‌ای نسبت به افرادی که دارو دریافت کرده‌اند نداشت – نه مشکل جدید ایمنی و نه نشانه‌ای از بدتر شدن علائم. این خبر بسیار خوبی است، چون در سال ۲۰۲۱ در بررسی مشابهی، همین کمیته مطالعه HD1 را به دلیل نگرانی‌های ایمنی متوقف کرده بود.

اشتراک گذاری