تیم تحریریه HDBuzz در یک نشست مجازی با پروفسور اد وایلد، بنیان‌گذار HDBuzz، سردبیر پیشین، پژوهشگر بیماری هانتینگتون (HD) و متخصص مغز و اعصاب، گفتگو کرد. ما خندیدیم، گریه کردیم… در واقع فقط خندیدیم! اما همچنین درباره تحقیقات بیماری هانتینگتون، سیل اخبار مثبت کارآزمایی‌های بالینی در سال ۲۰۲۴ و دیدگاه اد برای سال ۲۰۲۵ صحبت کردیم. هشدار: دیدگاه او امیدوارکننده است!

تصویر کلی HDBuzz: سال ۲۰۲۴ سال بزرگی برای تحقیقات بیماری هانتینگتون، به‌ویژه در حوزه بالینی بود. کدام پیشرفت‌ها یا دستاوردهای سال گذشته بیش از همه شما را هیجان‌زده کرده است؟ اد: صادقانه بگویم، انتخاب برای من سخت است! در میانه سال گذشته، مجموعه‌ای از اعلامیه‌های به‌روزرسانی از کارآزمایی‌های بالینی تقریباً پشت سر هم منتشر شد و احساس می‌کردیم در حال نوشیدن از یک شلنگ آتش‌نشانی پر از اخبار خوب هستیم.

یکی از به‌روزرسانی‌هایی که بیش از همه مرا هیجان‌زده کرد، زیرا واقعاً تغییری اساسی ایجاد کرد، کارآزمایی ژن‌درمانی uniQure بود. این روش شامل تزریق جراحی یک ژن‌درمانی است که از یک ویروس مهندسی‌شده ژنتیکی ساخته شده است. این ویروس پس از ورود به نورون‌ها، آن‌ها را به کارخانه‌ای برای تولید دارویی تبدیل می‌کند که سطح پروتئین هانتینگتین را کاهش می‌دهد. این جراحی یک فرآیند پیچیده است، اما اگر مؤثر باشد، فقط یک‌بار انجام می‌شود. این یک رویکرد پرریسک اما با پاداش بالا است و نخستین ژن‌درمانی‌ای است که برای بیماری هانتینگتون آزمایش شده است.

برنامه uniQure اعلام کرد که پس از دو سال، در میان چندین شرکت‌کننده‌ای که این ژن‌درمانی را دریافت کرده‌اند، افرادی که تحت درمان بوده‌اند، عملکرد بهتری نسبت به گروه کنترل نشان داده‌اند. به نظر می‌رسد که نرخ پیشرفت بیماری در آن‌ها به میزان قابل توجهی کاهش یافته است! به‌ویژه در امتیازات عملکردی، این بیماران طی دو سال نسبتاً پایدار باقی مانده‌اند. اثر دارونما همیشه مهم است، اما این ترکیب از یافته‌ها نقطه شروع بسیار خوبی برای تبدیل شدن به یک موفقیت واقعی است.

HDBuzz: این خبر واقعاً دلگرم‌کننده است! آیا داده‌های دیگری از این کارآزمایی بالینی منتشر شده است؟ اد: بله، یکی از یافته‌های مهمی که در تابستان گذشته اعلام شد، کاهش سطح پروتئین Neurofilament light (NfL) در مایع نخاعی شرکت‌کنندگان در پایان دو سال بود. NfL زمانی که سلول‌های عصبی آسیب می‌بینند، وارد مایع نخاعی می‌شود. اگر NfL افزایش یابد، که در بیماری هانتینگتون اتفاق می‌افتد، این نشان‌دهنده آسیب بیشتر به نورون‌ها است. اما اگر سطح NfL کاهش یابد، این معمولاً به این معناست که ما واقعاً نورون‌ها را نجات داده‌ایم، که هدف اصلی درمان‌های HD است.

ترکیب داده‌های بالینی مثبت و کاهش سطح NfL چیزی است که من طی ۲۰ سال گذشته در جستجوی آن بوده‌ام و برای اولین بار در سال گذشته در داده‌های uniQure مشاهده کردم! این یافته‌ها باید در مقیاس بزرگ‌تری تأیید شوند، اما نتایج به‌دست‌آمده تاکنون بهترین داده‌هایی هستند که تا امروز از یک کارآزمایی بالینی در HD دیده‌ایم.

«ترکیبی از سیگنال‌های بالینی که در جهت درست حرکت می‌کنند و NfL پایین‌تر از پایه، چیزی است که من در 20 سال گذشته به دنبال آن بودم و تا سال گذشته هرگز در به‌روزرسانی داده‌های uniQure ندیده بودم. »

HDBuzz: آیا خبرهای دیگری از uniQure در سال گذشته وجود داشت؟ اد: بله! در دسامبر، uniQure اعلام کرد که یک بحث بسیار سازنده با FDA (سازمان غذا و داروی آمریکا) داشته است. این گفتگو دو نکته بسیار مهم برای این حوزه داشت.

اولین نکته، تأیید استفاده از NfL به‌عنوان یک بیومارکر بود. یعنی FDA موافقت کرد که کاهش NfL می‌تواند به‌عنوان یک معیار برای تأیید اثربخشی دارو در بیماری هانتینگتون استفاده شود.

دومین نکته مهم، پذیرش امتیاز بالینی cUHDRS (امتیاز ترکیبی بیماری هانتینگتون) بود. این معیار شامل چندین شاخص عملکردی، حرکتی، شناختی و خواندن کلمات است. در گذشته، FDA نسبت به پذیرش cUHDRS تردید داشت، اما در سال ۲۰۲۴ بدون هیچ مقاومتی آن را به‌عنوان یک شاخص تأیید کرد. این موضوع مهم است زیرا می‌تواند تعداد شرکت‌کنندگان موردنیاز در هر کارآزمایی بالینی را تا ۴۰٪ کاهش دهد.

HDBuzz: از کدام شرکت‌ها باید در سال ۲۰۲۵ انتظار به‌روزرسانی داشته باشیم؟ اد: برای اولین بار، من احساس می‌کنم که ممکن است امسال به پایان برسد و ما یک داروی جدید برای کاهش پیشرفت HD داشته باشیم. دو گزینه اصلی احتمالاً uniQure یا PTC Therapeutics خواهند بود.

uniQure قرار است در ژوئن ۲۰۲۵ به‌روزرسانی دهد. اگر داده‌ها به‌اندازه کافی مثبت باشند، FDA قول داده است که تأیید تسریع‌شده ارائه دهد! PTC Therapeutics دارویی خوراکی به نام votoplam دارد که سطح پروتئین هانتینگتین را در مغز کاهش می‌دهد. نتایج کامل اولین کارآزمایی انسانی آن در بهار یا تابستان منتشر خواهد شد. Alnylam Pharmaceuticals نیز یک کارآزمایی جدید برای کاهش هانتینگتین آغاز کرده است، اما انتظار نمی‌رود تا اواخر سال ۲۰۲۵ داده‌ای منتشر کند. داروی tominersen از شرکت Roche که در سال ۲۰۲۱ نتایج ناموفقی داشت، اکنون در یک آزمایش جدید برای افراد جوان‌تر با جهش‌های کوچک‌تر است. نتایج آن تا ۲۰۲۶ در دسترس نخواهد بود. MSH3 inhibitors که ممکن است تا پایان سال ۲۰۲۵ به فاز کارآزمایی انسانی برسند، امید جدیدی برای جلوگیری از افزایش تعداد تکرارهای CAG هستند. HDBuzz: با وجود همه این رویکردهای امیدوارکننده، جامعه HD قبلاً نیز با شکست‌هایی روبه‌رو شده است. چه توصیه‌ای برای مدیریت انتظارات دارید؟ اد: من معتقدم که این یک مشکل بسیار دشوار است. ما هم شانس‌های خوب و هم بدی داشته‌ایم. برخی روش‌هایی که برای بیماری‌های دیگر موفقیت‌آمیز بوده‌اند، در HD چالش‌های بیشتری دارند. اما امید واقعی همیشه ارزشمند است و نباید از بین برود.

HDBuzz همیشه بر تبدیل امید به عمل متمرکز بوده است. بله، در سال ۲۰۲۱ با شکست کارآزمایی‌های کاهش‌دهنده هانتینگتین ناامیدی‌هایی داشتیم، اما اکنون چشم‌انداز تحقیقاتی بسیار روشن‌تر است. من فکر می‌کنم ۲۰۲۵ می‌تواند سالی باشد که در آن یک درمان اثربخش برای کاهش سرعت پیشرفت بیماری هانتینگتون تأیید شود.

اشتراک گذاری