دانشگاه نیواورلئان هنوز درمانی برای بیماری هانتینگتون کشف نکرده است

یک بیانیه مطبوعاتی اخیر از دانشگاه نیواورلئان (UNO) ادعا می‌کند که محققان آن «راهی برای به تاخیر انداختن علائم بیماری کشنده هانتینگتون» کشف کرده‌اند. این خبری خوشحال‌کننده برای خانواده‌های مبتلا به HD در همه جا است. اما آیا علم می‌تواند این هیاهو را توجیه کند؟ پاسخ کوتاه، متاسفانه، منفی است.

علم

علم پشت این بیانیه مطبوعاتی بر پروتئین Rhes تمرکز دارد. دو حرف آخر نام آن مخفف عبارت ‘Enriched in the Striatum’ است، زیرا بخشی از مغز که بیشترین میزان Rhes در آن یافت می‌شود، استریاتوم نام دارد.

اتفاقاً، استریاتوم همان جایی است که نورون‌ها در مراحل اولیه بیماری هانتینگتون می‌میرند. به همین دلیل، و به این دلیل که در تعیین اینکه سلول‌ها از شر چه پروتئین‌هایی خلاص شوند نقش دارد، Rhes توجه محققانی را که در تلاش برای درک HD و توسعه درمان‌ها هستند، به خود جلب کرده است.

برخی از تحقیقات قبلی نشان داده‌اند که پروتئین Rhes ممکن است یک ‘شریک جرم’ برای پروتئین جهش‌یافته هانتینگتین در آسیب رساندن به نورون‌ها باشد. با این حال، تصویر واضح نبود، زیرا دیگران دریافته‌اند که ممکن است اثرات محافظتی داشته باشد. بنابراین Rhes تا حدودی یک معما باقی مانده است.

محققان UNO به سرپرستی دکتر جرالد لاهاست، از طریق مهندسی ژنتیک و تلاقی، موش‌های ویژه‌ای تولید کردند. آنها می‌خواستند ببینند که آیا موش‌هایی که پروتئین جهش‌یافته و مضر هانتینگتین را می‌سازند، در صورتی که همچنین کمتر از مقدار طبیعی Rhes تولید کنند، وضعیت بهتری خواهند داشت یا بدتر.

‘موش‌های HD’ فاقد Rhes با موفقیت پرورش داده شدند و به مدت شش ماه از طریق یک سری آزمایش‌ها مشاهده شدند. موش‌های فاقد Rhes همچنان بیمار شدند و مشکلات حرکتی پیدا کردند، اما این روند کندتر از ‘موش‌های HD’ بود که مقدار طبیعی Rhes تولید می‌کردند. این تفاوت نشان‌دهنده حدود دو ماه کاهش بود.

این بهبود در علائم حرکتی موش‌ها دلگرم‌کننده است، اما تمام ماجرا نبود. مانند بیماران HD، مغز این ‘موش‌های HD’ نیز کوچک می‌شود. مشخص شد که کمبود Rhes در موش‌ها، به خودی خود، همچنین باعث کوچک شدن مغز می‌شود. بدیهی است که کوچک شدن مغز چیزی نیست که ما به عنوان یک عارضه جانبی در یک درمان برای HD به دنبال آن باشیم.

این ممکن است شروع دلگرم‌کننده‌ای برای یک سفر طولانی باشد، اما میزان کار برای رسیدن از یک آزمایش دستکاری ژنتیکی مانند این به دارویی برای کمک به بیماران انسانی بسیار زیاد است و سال‌ها طول خواهد کشید، با این احتمال که در هر مرحله با شکست مواجه شود، به خصوص هنگام جهش از موش به انسان.

دلایل زیادی وجود دارد که چرا نتایج در حیوانات اغلب به بیماران منتقل نمی‌شود. در اینجا، شایان ذکر است که موش‌ها در این کار فقط یک قطعه کوچک از پروتئین هانتینگتین را تولید می‌کنند، که آنها را نسبت به برخی دیگر از موش‌هایی که می‌توانستند مورد استفاده قرار گیرند، به یک مدل کمتر دقیق از HD انسانی تبدیل می‌کند. و تاخیر گزارش شده 16 درصدی در علائم، در حالی که بهتر از هیچ است، قطعاً بزرگترین بهبودی نیست که با دستکاری ژنتیکی مشاهده شده است.

بیانیه مطبوعاتی

بیانیه‌های مطبوعاتی یک شمشیر دو لبه هستند. آنها یک راه مفید برای اطلاع‌رسانی در مورد پیشرفت‌های تحقیقاتی هستند. اما اغلب، آنها به گونه‌ای نوشته می‌شوند که توجه را جلب کنند اما یافته‌های علمی منتشر شده را بیش از حد بزرگ جلوه دهند.

به بیان مودبانه، ما در مورد بیانیه مطبوعاتی که UNO برای اعلام این کار انتخاب کرده است، ملاحظات اساسی داریم. این بیانیه شامل تعدادی ادعا است که می‌تواند امید مردم را برای پیشرفت‌های آینده که بعید است محقق شوند، افزایش دهد.

ممکن است دلایل زیادی برای این امر وجود داشته باشد، و برای روشن شدن، ما نمی‌گوییم که کسی عمداً قصد گمراه کردن داشته است. اما ‘بیش از حد فروختن’ چیزی است که دانشمندان و دانشگاه‌ها باید از آن محافظت کنند.

«به تاخیر انداختن علائم HD»

با شروع از بالا، این عنوان ادعا می‌کند که محققان «راهی برای به تاخیر انداختن علائم بیماری کشنده هانتینگتون» کشف کرده‌اند.

همانطور که اکنون می‌دانیم، آنچه آنها در واقع کشف کرده‌اند یک دستکاری ژنتیکی مصنوعی است که موش‌ها را کمتر مستعد اثرات جهش HD می‌کند، اما همچنین باعث کوچک شدن مغز آنها می‌شود. در حالی که درست است که علائم به تاخیر افتاد، موش‌ها به بیماری هانتینگتون مبتلا نمی‌شوند. همه محققان این را می‌دانند، بنابراین هر کسی که بیانیه‌های مطبوعاتی را در زمینه HD منتشر می‌کند، باید از ایجاد عناوینی که می‌توانند با اعلامیه ‘درمان’ که همه ما با امید خواندن آن از خواب بیدار می‌شویم، اشتباه گرفته شوند، اجتناب کند.

آیا کمی نوشتن خلاقانه عنوان واقعاً مهم است؟ بله – و در اینجا دلیل آن آمده است.

برای رساندن داروهای جدید HD به بیماران، ما به آزمایش‌های دارویی نیاز داریم، که عموماً به صدها داوطلب بیمار نیاز دارد که از جمعیتی از افراد پرمشغله که در تلاش برای زندگی عادی هستند، انتخاب می‌شوند. بیماری هانتینگتون بسیار نادر است، و در حال حاضر تنها حدود 20 درصد از افراد در معرض خطر HD آزمایش می‌شوند. بنابراین، مجموعه داوطلبانی که از نظر فیزیکی به ما در توسعه داروها کمک می‌کنند بسیار کوچک است، و ما به حسن نیت و ایمان مردم به نهاد علمی تکیه می‌کنیم.

هر زمان که کسی عنوانی را می‌خواند که خبرهای خوبی را برای خانواده‌های HD تبلیغ می‌کند، و سپس وقتی علم نمی‌تواند آنچه را که عنوان وعده داده است ارائه دهد، ناامید می‌شود، این خطر وجود دارد که ما یک داوطلب را از دست بدهیم – و پیشرفت درمان‌های موثر را کمی بیشتر به تاخیر بیندازیم. این یک فاجعه مطلق است، و فاجعه‌ای است که به راحتی با تعامل مسئولانه با مردم قابل اجتناب است.

«اولین درمان؟»

در ادامه، نویسنده اصلی مقاله، دکتر لاهاست، می‌گوید: «من معتقدم که این یافته‌ها مهم هستند زیرا ممکن است منجر به توسعه اولین درمان برای این بیماری وحشتناک شوند.» اما مسیر Rhes یک تازه‌وارد نسبی به لیست اهداف برای توسعه داروی بیماری هانتینگتون است، و شکاف بین دستکاری ژنتیکی یک هدف مانند کاری که تیم لاهاست در اینجا انجام داد، و قرصی که توسط بیماران مصرف می‌شود، سال‌ها طول می‌کشد تا پر شود.

بنابراین، اظهارات لاهاست ممکن است پتانسیل این کار را بیش از حد تخمین بزند. اما در عین حال، این اظهارات پیشرفت در توسعه داروهایی که توسط جامعه تحقیقاتی جهانی HD انجام شده است را دست کم می‌گیرد

در واقع، درمان‌های آزمایشی مانند خاموش کردن ژن هانتینگتین آنقدر پیشرفته هستند که انتظار داریم آزمایش‌های انسانی در بیماران مبتلا به بیماری هانتینگتون در سال آینده یا حدود آن آغاز شود – درمان‌هایی که بالاترین امیدها را برای موفقیت دارند که تاکنون دیده‌ایم.

بنابراین، در حالی که از نظر تئوری این امکان وجود دارد که داروهای هدفمند Rhes اولین درمان‌هایی باشند که HD را کند می‌کنند، رویکردهای دیگری نیز وجود دارند که به موفقیت نزدیک‌تر هستند.

چرا استاتین‌ها در آنجا هستند؟

یک جمله در بیانیه مطبوعاتی به ویژه گیج‌کننده است. در آن آمده است: «بر اساس یافته‌های خود، آنها معتقدند که دسته‌ای از داروهای کاهنده کلسترول به نام استاتین‌ها می‌توانند علائم بیماری هانتینگتون را در انسان‌ها تا حد زیادی کند کنند.» نکته عجیب در اینجا این است که نه کلسترول و نه استاتین‌ها در مقاله تحقیقاتی واقعی ذکر نشده‌اند. علاوه بر این، ما هیچ ارتباطی بین Rhes و استاتین‌ها نمی‌دانیم.

بنابراین به نظر می‌رسد این اظهارات توسط کار علمی گزارش شده توجیه نمی‌شوند و این پتانسیل را دارند که باعث سردرگمی زیادی در بین بیماران و اعضای خانواده شوند. برای روشن شدن، هیچ مدرکی وجود ندارد که مصرف داروهای استاتین برای HD مفید باشد، از هیچ کاری که در حیوانات، انسان‌ها یا هر چیز دیگری انجام شده باشد.

موش‌ها انسان نیستند!

کمی پایین‌تر، بیانیه مطبوعاتی در یک دام رایج می‌افتد. با گزارش تاخیر در شروع علائم در موش‌های اصلاح شده ژنتیکی، می‌گوید: «نسبت به طول عمر این موش‌ها، این تاخیر به حدود پنج سال در انسان‌ها تبدیل می‌شود.»

به نظر ما، این پیشنهاد بسیار نابخردانه است. حتی خود مقاله تحقیقاتی اصلی لاهاست نیز هشدار می‌دهد که «مقایسه طول عمر بین گونه‌ها دشوار است»، و هر کسی که تحقیقات HD را دنبال می‌کند می‌داند که تاکنون از بسیاری از داروهایی که به مدل‌های موش HD سود رسانده‌اند، هیچ‌کدام هیچ فایده‌ای در بیماران انسانی نداشته‌اند.

پیش‌بینی فواید انسانی از کار موش – به ویژه با چنین اصطلاحات خاصی، خطر ایجاد امید کاذب و به دنبال آن ناامیدی واقعی را به همراه دارد.

چه چیزی می‌توانیم از این یاد بگیریم؟

در مجموع، آنچه در اینجا داریم یک مطالعه نسبتاً ساده است که گزارش می‌دهد یک فایده متوسط از دستکاری ژنتیکی موش‌های مدل HD به همراه یک عارضه جانبی بالقوه نگران‌کننده به دست آمده است. این مطالعه از مطالعه بیشتر Rhes در بیماری هانتینگتون پشتیبانی می‌کند، اما راه زیادی تا سود مستقیم برای بیماران HD دارد. کار بر روی مسیر Rhes در چندین آزمایشگاه ادامه دارد و اگر پیشرفت بزرگی حاصل شود، ما به شما اطلاع خواهیم داد.

اما بیانیه مطبوعاتی که همراه با انتشار مقاله بود، نمونه بارزی از این است که چگونه – حتی اگر هیچ‌کس درگیر قصد آسیب رساندن نداشته باشد – انتظارات می‌تواند با هیاهو بیش از حد افزایش یابد و خطر آسیب رساندن به تلاش‌های ما برای پیشبرد تحقیقات از طریق مشارکت اعضای خانواده HD را به همراه داشته باشد.

مهمتر از همه، ما از دانشمندان و متخصصان رسانه می‌خواهیم که هنگام تهیه بیانیه‌های مطبوعاتی برای عموم مردم، احتیاط و مسئولیت‌پذیری را رعایت کنند. دفتر ارتباطات UNO به درخواست ما برای اظهار نظر در مورد این بیانیه پاسخی نداد.

برای کمک به خودتان در تشخیص امید از هیاهو هنگام خواندن بیانیه‌های مطبوعاتی در آینده، مقاله ما ‘ده قانون طلایی برای خواندن یک خبر علمی’ را بررسی کنید.

بیشتر بدانید

• مقاله تحقیقاتی در PLoS One (دسترسی آزاد)
• بیانیه مطبوعاتی دانشگاه نیواورلئان
• ده قانون طلایی برای خواندن یک خبر علمی